deze pagina is nog steeds in ontwikkeling!
laatste update: 09 september 2016

 

"Een Kansje Wagen"
door Maarten Meulendijks
Amsterdam, 2005

Op 2 januari 1900, nu honderd en vijf jaar geleden, schreef "Bert" een briefkaart vanuit Amsterdam, naar de heer Griss te Harlingen. Op deze website gaan we de geschiedenis van deze briefkaart proberen te achterhalen. De briefkaart heeft aan de voorkant een foto van het Vondelpark te Amsterdam. Dat was de reden waarom mijn interesse naar deze ansicht uitging, omdat ikzelf nu aan het Vondelpark woon, en dagelijks het plaatje van de briefkaart in de realiteit voor me zie, rijdend door het Vondelpark. Om te beginnen de kaart zelf. Dit is hem, voor- en achterkant.


Tegenwoordig heeft men aan de achterkant van een briefkaart, ruimte naast het adres om een boodschap te schrijven aan de ontvanger. Blijkbaar was dat vroeger nog niet zo gewoon, en stuurde men slechts een foto zonder tekst. In dit geval heeft de zender, Bert, op de voorkant, onder de foto toch een boodschap gekrabbeld. En daar begint het raadsel. Van wie was deze kaart nou precies en wat bedoelde hij met de cryptische boodschap? Maar hierover later meer. Laten we eerst eens kijken naar de achterkant, die veel informatie geeft.

De Achterkant

Voor wie de kaart is, kan niet duidelijker: de Weledele Heer Jac. Joh. Griss, te Harlingen. En we weten zelfs het beroep van de heer Griss: hij is leraar aan de HBS. Blijkbaar was dit destijds voldoende voor de postbode, zonder verder adres: aan de heer Griss, leraar HBS te Harlingen. Meer niet.
Aan de poststempel kunnen we zien dat de briefkaart daadwerkelijk verstuurd is vanuit Amsterdam, op 2 februari 1900, en aangekomen is te Harlingen op dezelfde dag. Hoe de kaart daar zo snel is gekomen is een vraag.

Dan is er nog een derde stempel. Het is vraag waar die van is.

Vraag 1. Wat is de derde stempel op de briefkaart? Het is een ovaal stempel met een letter A.

Antwoord 1: Jan Boon schrijft: Het ovale stempel is een bestellerstempel. A is eerste postbestelling van de dag (er vonden vroeger meerdere bestellingen per dag plaats). Het volgnummer gaf aan welke postbesteller het stuk besteld heeft. Het stempel werd door de postbesteller geplaatst.

Vraag 2. Hoe is de briefkaart zo snel van Amsterdam in Harlingen (Friesland) gekomen? Per trein?

Antwoord 2: Jan Boon schrijft: Ja, post ging vroeger hoofdzakelijk met de trein. Posttreinen reden vanaf 1865.

Vraag 3: Reden er al posttreinen in 1900? Hoe kan de Harlingen datum en Amsterdam datum en opschrift allemaal op dezelfde datum staan? Is dat niet wat snel voor het jaar 1900?

Antwoord 3: Jan Boon schrijft: Posttreinen reden vanaf 1865.

Vraag 4: Wat kunnen we aflezen uit de data onderaan de stempels? Op het Amsterdamse stempel staat: "1 - 2 N", wat betekent dit? Op Harlingen staat waarschijnlijk: "9 - 10 N" Zouden de getallen voor de tijd kunnen staan? Dus verstuurd tussen 1 en 2 's middags, aangekomen in Harlingen tussen 21 en 22 uur?

Antwoord 4: Mijn gevoel zegt dat '1-2 N' betekent gefrankeerd op 2 februari 1900 tussen 1 & 2 uur Namiddags....(Dennis). Jan Boon schrijft: Er was veel minder post dan tegenwoordig. Die werd met prioriteit behandeld. Het stempel van Amsterdam is een groot rond stempel. 1 – 2 staat voor 1 – 2 namiddag, dus 13.00 tot 14.00. De karakters werden handmatig gewisseld. Stempel Harlingen is een klein rond stempel, 9 – 10 N(amiddag). 21.00 – 22.00 uur.

Vraag 5. Kunnen we nog iets afleiden uit de postzegel? Twee en een halve cent uit 1900.

Antwoord 5: De zegel is de "Postfris / 1899 nvph 55 / 2½ ct groen" en wordt ongestempeld op eBay aangeboden voor ongeveer 6 euro in 2005 (fl 13.20 gulden)

Overigens: zo zag Harlingen er toen uit:

Verharde wegen buiten de steden waren er nog niet. Wel was er al een een netwerk van treinen en trams.

Wat gebeurde er die dag precies?
07.00 uur
Bert staat op: woont hij in Amsterdam of is hij op bezoek?
10.00 uur
Bert gaat met vrienden naar Vondelpark en koopt daar waarschijnlijk de kaart. Waar kon men kaarten kopen?
12.00 uur
Bert schrijft de kaart misschien tijdens de lunch
13.00 uur
Bert brengt de briefkaart naar een postkantoor... welk?
Amsterdam zet stempel
18.00 uur
Post gaat van postkantoor naat hoofdpostkantoor
19.00 uur
Post gaat in trein? In 2005 gaat er om 18.06 uur een trein naar Harlingen, die komt daar (met overstap) om 20.44 aan, de directe trein van 16.36 uur doet er al drie uur over, in het jaar 2005!
23.00 uur
Trein komt aan, post uitgeladen
23.30 uur
Harlingen zet ontvangst stempel?
3 feb. 1900
Briefkaart wordt bezorgd op de HBS te Harlingen.

Vraag 6: Waar heeft Bert de kaart gekocht?

Vraag 7: Waar heeft Bert de kaart op de post gedaan, de zegel gekocht?

Vraag 8: Wat deed Bert in Amsterdam? Was hij op bezoek of woonde hij daar?

Antwoord 8: Aangezien we nu weten dat Bert ook 5 januari een kaart vanuit Amsterdam gestuurd heeft, is de kans groot dat hij in Amsterdam woonde.

De Ansicht komt waarschijnlijk per trein naar Harlingen, en komt dan aan op dit station. De postbode brengt vervolgens de kaart naar de HBS.

De HBS te Harlingen, tegenwoordig Regionale Scholengemeenschap Simon Vestdijk, zag er destijds zo uit. Dit is het gebouw waar de briefkaart destijds is aangekomen.

Vraag 9: Wat heeft Jacques Griss gestudeerd?

Antwoord 9: Waarschijnlijk de Kweekschool...

Vraag 10: Wanneer is Jacques Griss verhuisd naar Rotterdam?

De Levensweg van de briefkaart
?
Briefkaart wordt gedrukt bij Uitgeverij J.H. Schaefer te Amsterdam
2 feb 1900
De briefkaart wordt door Bert gekocht en gestuurd van Amsterdam naar Harlingen
Jacques Griss verhuist naar Rotterdam (met kaart)
...
Tweede Wereldoorlog
1945
Jacques Griss komt te overlijden: wat gebeurt er met de briefkaart?
...
kaart komt in Amsterdam terug
10 juni 2005
Maarten Meulendijks koopt de briefkaart in Amsterdam op de boekenmarkt op het Spui.
12 juni 2005
Kaart wordt gedigitaliseerd en geplaatst op het Internet, voor iedereen te zien en te lezen in de hele wereld.

Later, tijdens de eerste wereldoorlog, schreef de heer Griss samen met Dr. K.H. de Raaf enkele boeken. Van de heer de Raaf weten we dat hij leefde van 1871 tot 1948, bijna precies dezelfde tijd als Griss. Het zouden dus oude schoolvrienden kunnen zijn. De heer de Raaf kwam uit Meden. In Engeland is een dorp met de naam Meden, ten noorden van Nottingham. Opvallend is dat JJ Griss in zijn biografie "Grisz" genoemd wordt, met een z.

Na 1904 is de heer Griss verhuisd van Harlingen naar Rotterdam, alwaar hij les ging geven aan de HBS 's-Gravendijkwal. Wanneer hij hier precies begonnen is en tot wanneer hij hier heeft les gegeven, is nog niet bekend. Maar de school werd pas in 1904 gebouwd, dus daarna. Willem Wagener spreekt lovend over zijn leraar Nederlands Griss en hij is van 1901, dus Griss zal er ongeveer in 1912 les hebben gegeven.

Waar de heer Griss woonde is toen is nog niet bekend, maar de buurt rondom de school zag er als volgt uit:

Samen met Dr. De Raaf schreef hij in 1908-1909 in ieder geval het boek: Een Nieuwe Bundel. Dit is een boek met fragmenten van verhalen en poëzie uit de Nederlandsche literaire geschiedenis, en is samengesteld door de twee leraren van de HBS, omdat ze niet tevreden waren over het aanbod van schoolboeken op dat moment, zo schrijven ze in het voorwoord van dit boek.

Dr. De Raaf was dus een collega van Jacques Griss aan de HBS te Rotterdam. Ze waren beiden docenten Nederlands. En blijkbaar konden ze goed samenwerken en waren waarschijnlijk ook vrienden. Verder zien we bij De Raaf een titel staan: Dr. en bij Griss niet, ook niet 'drs.'. Dit betekent in ieder geval zeker dat De Raaf gestudeerd heeft aan een universiteit, en waarschijnlijk dat Jacques Griss dit niet heeft gedaan. Of hij zou een andere reden hebben gehad om zijn titel niet te willen vermelden, of nog iets heel anders. Welke opleiding heeft Griss dan wel gedaan als het niet de universiteit was? En het eerder geopperde idee dat de afzender van de ansicht Bert en hij misschien studie vrienden waren, kan nog steeds, maar in ieder geval geen universitaire studievrienden.

Het boek 'Een nieuwe bundel' is van 1908, dus De Raaf en Griss hebben elkaar waarschijnlijk op de HBS te Rotterdam leren kennen.

De Voorkant

Gaan we naar de voorkant van de kaart, want daar beginnen de raadsels. We lezen de tekst.

De kaart komt van Uitgeverij Schaefer te Amsterdam

"B. J. en A. 2 Febr. 1900 Deze kaart vind ik de mooiste van alle, die ik heb gezien! A. heb je de Schreierstoren van Jenny ontvangen? Jacques moet de groeten hebben van Piet Gertenbach, hij vroeg erg belangstellend naar je. Van dit jaar denkt hij een kansje te wagen. Weest alle drie gegroet! Je toegenegen Bert."

Dat is natuurlijk de grote vraag van dit verhaal: wat voor een kansje gaat Piet Gertenbach wagen?

We weten een aantal dingen zeker. De kaart is geschreven door ene Bert, achternaam onbekend.

Bert is de aanstichter van dit grote raadsel. Hij schreef en stuurde de bewuste kaart, en dankzij die handeling zitten wij nu honderd en vijf jaar later letter voor letter te analyseren wat hij schreef in het jaar 1900. Hij moest eens weten. Misschien zit over 105 jaar, in het jaar 2110, iemand deze tekst weer te lezen en te analyseren?
Het is jammer dat we (nog) niet weten wie Bert is. We weten alleen dat hij bevriend is met JJ Griss, met ene Jenny, en met Piet Gertenbach.

Om te beginnen de aanhef: B.J. en A.

Wat bedoelde Bert met deze aanhef? Het zijn niet de afzenders, want dat is Bert. Of is de kaart van B.J. en A., zijnde Bert, Jenny en A? Of is de kaart gericht aan deze drie? B. Jacques Griss en A.

Vraag 11: Wie is B. en wie is A. Misschien ook leraren in Harlingen?

Antwoord 11: We weten inmiddels dat A. Agatha Johanna Nieuwmeijer-Griss is, de vrouw van. En dat ze een dochter hadden van 1 jaar jong in de tijd van de ansicht, met ook als voornaam Agatha. Zou Bert bedoelen: B=Baby? De kans is groot dat het Baby Griss, Jacques en Agatha zijn. Of nog eenvoudiger: "Beste Jacques en Agatha". Dat is een keurige aanhef voor een briefje. Bovendien schrijft Bert: Weest alle drie gegroet, en de hele familie Griss bestaat op dat moment uit drie mensen: Jacques, Agatha en Baby. Het kan niets anders zijn.
Op 07 december 2012 vult Piet van Kempen aan: "het lijkt mij onlogisch dat ze beginnen met de baby te noemen. Lijkt mij dus fout.".

"Deze kaart vind ik de mooiste van alle, die ik heb gezien!". Bert heeft dus meer kaarten gezien. Waar zou hij die gezien kunnen hebben? Waar kocht men in 1900 een kaart van het Vondelpark? En hij spreekt in de 'ik' vorm, niet 'die wij hebben gezien'. Dit zou kunnen betekenen dat Bert alleen op stap was en dan zijn de drie letters aan het begin waarschijnlijk de mensen aan wie de kaart gestuurd werd. B. J. en A. In het digitaal archief heb ik twee andere ansichten gevonden uit dezelfde tijd, van het Vondelpark, die Bert dus ook had kunnen kiezen, maar niet mooi genoeg vond.
07 december 2012: "Je suggestie over B.J en A. hier lijkt mij beter. Ook gezien de plaats op de kaart waar die letters staan. Het lijkt geen afzender."

"A. heb je de Schreierstoren van Jenny ontvangen?". Bert stelt hier blijkbaar een vraag aan A. Dan is het zeker dat B. J. en A. de ontvangers zijn, drie vrienden misschien, of familie, of collega's, of iets anders. J. moet Jacques Griss zijn, aan wie de kaart geadresseerd is.


zo zou de kaart van Jenny aan Agatha eruit gezien kunnen hebben...

Maar er is dus een tweede kaart gestuurd door ene Jenny, een ansicht van de Schreierstoren. Daar weet Bert van. Daar was Bert waarschijnlijk bij. Bert en Jenny zijn misschien samen in Amsterdam. Jenny stuurt een kaart naar Agatha, Bert een kaart naar Jacques. Grote kans dat Bert en Jenny dus ook getrouwd zijn. Misschien is Jenny zelfs de zuster van Agatha of iets dergelijks.

Vraag 12: Wat is de relatie tussen Jenny en Agatha.?

Antwoord 12: Waarschijnlijk zijn Jenny en Agatha de vrouwen van twee goede vrienden, Bert en Jacques.

"Jacques moet de groeten hebben van Piet Gertenbach, hij vroeg erg belangstellend naar je." Ja, hier beginnen de interessante raadsels. Wie is (was) Piet Gertenbach? Waarom vroeg hij belangstellend naar Jacques? En dan de meest raadselachtige zin:
"Van dit jaar denkt hij een kansje te wagen.". Piet Gertenbach vraagt belangstellend naar Jacques Griss, leraar Nederlands te Harlingen en denkt/hoopt in dit komende jaar 1900 een kansje te wagen in of met iets. Wat zou dat kunnen zijn? Is dat kansje gelukt? Hoe weet Bert van dit voorval en waar en wanneer heeft Bert Piet gesproken? Waarschijnlijk heeft Bert hem gezien en gesproken in Amsterdam, waarschijnlijk omdat Bert daar op bezoek was, waardoor hij een kaartje naar 'huis' stuurde, en daar een oude studievriend of iets dergelijks heeft opgezocht. Maar zelfs of Bert ook in Harlingen woont weten we niet.
"Weest alle drie gegroet! Je toegenegen Bert.". Alledrie. Een bevestiging van de aanname dat de kaart aan drie (of twee) mensen gericht is. B. Jacques en A. Niet aan Piet Gertenbach.

Vraag 13: Wie is Piet Gertenbach?

Hebbes! Ik heb een Pieter Gertenbach gevonden die onderwijzer was in die tijd. Dat moet hem zijn!

De Levensweg van Pieter Gertenbach
1874
geboorte Pieter Gertenbach (Griss was van 1869) te Beverwijk
zoon van Johannes Gertenbach (hoofd der School) en Aaltje Keur
...
1902
Piet Gertenbach vraagt aan Bert naar Jacques Griss, en wil het komende jaar een kans wagen.
1903

beroep: onderwijzer
woonplaats: Zandvoort
broer (Frans Adolph Gertenbach): hoofd der school

1903
op 6 mei gehuwd met Petronella van Zadel (1871), getuigen: Jan Pieter, Frans Adolf, Andries, Jan. Geen Bert, geen Jacques.
  ...

Vraag 14: Waarom vroeg Piet Gertenbach zo belangstellend naar Jacques Griss?

Vraag 15: Wat is het kansje dat hij wil wagen?

Antwoord 15: Hij wil zijn vriendin ten huwelijk vragen.

Vraag 16: Is hem dit (kansje) gelukt? En wat zijn de gevolgen hiervan geweest?

Antwoord 16: Ja, dat is gelukt. Ze trouwen een jaar later.

  Enkele wetenswaardigeheden over het jaar 1900
De eerste zeppelin
Vanaf een drijvende loods in het Bodenmeer vertrekt op 2 juli 1900 een zeppelin voor de eerste vlucht.
Oscar Wilde overlijdt
De Ierse schrijver, dichter en estheet Oscar Wilde overlijdt op 30 november 1900 in Parijs. Oscar Wilde genoot de meeste bekendheid om zijn toneelstukken.
Uitvinding van de paperclip
De Noorse uitvinder Johann Vaaler vraagt in oktober 1900 in Duitsland patent aan voor de paperclip. Een jaar later doet hij dit in Amerika.
In 1900 waren er buiten de steden nog geen verharde wegen in Nederland (bron: nrc)
Koningin bezoekt huishoudschool
AMSTERDAM, 27 APRIL. H.M. De Koningin heeft vandaag de Amsterdamse Huishoudschool aan het Zandpad bij het Vondelpark bezocht. De Huishoudschool is nog een jonge stichting, die ten doel heeft jonge meisjes op te leiden tot huishoudster. Ze tracht meisjes uit alle standen te oefenen in het koken, strijken, verstellen van kleding en andere huishoudelijke bezigheden. (bron: nrc)
Celstraf geëist tegen fietsendief
AMSTERDAM, 8 JUNI. Het openbaar ministerie in Amsterdam heeft vandaag achttien maanden geëist tegen een Duitser. De man wordt verdacht van diefstal van een fiets die een ogenblik onbeheerd op het Singel stond. De fietsendief werd gepakt door de politie, maar het lukte hem uit het politiebureau te ontsnappen. Uitendelijk werd hij in Utrecht gearresteerd. (bron: nrc)

 

Tweede Deel

En dan begint dit avontuur in de geschiedenis van Nederland een nieuwe wending te nemen door de research zelf. Door een toevallige link kom ik terecht op de website ven het gemeentearchief van Rotterdam, en daar komt een zeer belangrijk stukje van de puzzel tevoorschijn, met deze trouwakte:

bron: gemeentearchief Rotterdam

Bruidegom Evert Koning , Zaandijk , 29
Vader Pieter Koning
Moeder Wilhelmina Catharina de Jager
Bruid Agatha Jacoba Johanna Griss , Amsterdam , 22
Vader Jacobus Johannes Griss
Moeder Agatha Johanna Nieuwmeijer

Plaats Rotterdam
Huwelijksdatum 24-02-1921

Dit trouwbericht levert enorm veel informatie. In de eerste plaats over de heer Griss. Zijn naam blijkt niet Jacques, maar toch Jacobus te zijn, roepnaam Jacques. Hij is getrouwd! Hij is getrouwd met: Agatha Johanna Nieuwmeijer: de nieuwe naam en tevens al bekend onder de letter A. De aanhef van de ansicht was immers aan B, J. en A. Logisch is dus dat J. en A. Jacques en Agatha zijn. en heel misschien is B. zelfs hun kind. Ze hebben een dochter gekregen, geboren te Amsterdam in 1899. Dat betekent meteen dat ze in Amsterdam gewoond hebben vlak voordat ze naar Harlingen zijn verhuisd. Hun dochter heet: Agatha Jacoba Johanna Griss. Agatha. Net als haar moeder. Zou ze een roepnaam met een B hebben gekregen? Is de kaart gericht aan B. J. en A, aan de familie Griss, vader moeder en B, zijn Baby? Agatha Baby is één jaar jong als de kaart arriveert in Harlingen. Wat zou een roepnaam voor Agatha kunnen zijn? Tenslotte is de dochter van Griss getrouwd met mijnheer Evert Koning, te Rotterdam op 24 februari 1921, vandaar dat de naam Griss daar zou kunnen ophouden te bestaan. De erven kunnen gezocht worden onder de naam Koning.

Maar dan gebeuren er twee bijzondere dingen. 1) Ik vind een week later op dezelfde boekenmarkt, per ongeluk, een tweede ansichtkaart van Bert, ditmaal gericht aan de vrouw van Griss. Hierover zo meer. 2) In het gemeente archief van Rotterdam is een karikatuurtekening gevonden van de heer J.J. Griss, docent Nederlands aan de HBS. Dat is hem dus, met zekerheid. We hebben een 'foto' van de heer Griss! En Jenny. Jenny stuurde volgens Bert een ansicht van de Schreierstoren aan A. waarvan we nu weten dat dit Agatha is, de vrouw van Griss. Dus Jenny en Agatha zijn vriendinnen, en hun mannen ook. Misschien is Jenny zelfs een zuster van Agatha, zou kunnen. En het zou goed kunnen dat Bert en Jenny ook getrouwd zijn. Man stuurt kaart aan man, vrouw aan vrouw.
Daarnaast staat er bij de karikatuur nog de exacte datum over de geboorte van J.J. Griss: 10 oktober 1869 te Gouda. En we weten wie de karikaturist is: Charles Albert Cocheret. Is er meer bekend over hem?

Er is zelfs meer materiaal inmiddels. Laten we beginnen met de hoofdpersoon: J.J. Griss.


De HBS te rotterdam in 1900, hier gaf hij dus les, dit is de werkelijkheid van zijn tijd daar op die school.

Er is ook nog een foto van een vergadering van het Nederlands Onderwijzers Genootschap, te Rotterdam in 1912. De kans is dus erg groot dat de heer Griss op deze foto staat. Alleen waar...

Dan de tweede kaart van Bert. Wat eigenlijk de eerste is, want hij is verstuurd op 5 januari 1900, vlak na de eeuwwisseling. De tweede kaart van het Vondelpark was van 2 februari, een maand later, dus de kans is groot dat Bert en Jenny in Amsterdam wonen.

Opvallend is dat als adres een straatnaam wordt vermeld. Mevrouw A.J. Griss, Voorstraat, Harlingen. Dat betekent dat we nu ook weten waar ze woonden in Harlingen en ook daar is een foto van gevonden. Een foto van hun huis in de Voorstraat te Harlingen, in 1900.

Het poststempel van Amsterdam is: 5 jan 1900, 4 - 5 N.
Het aankomststempel van Harlingen is 6 jan 1900, 12 - 6 V.
Dit bevestigt het eerdere vermoeden dat de onderste cijfers staan voor de tijd. Deze kaart is tussen 4 en 5 uur namiddag gestempeld in Amsterdam en kon daarom niet meer dezelfde dag in Harlingen zijn, maar is die nacht aangekomen tussen 12 en 6 uur 's morgens. Het derde stempel die op de andere ansicht wel staat, ontbreekt hier.

De kaart is gestuurd door dezelfde Bert aan de vrouw van de heer Griss. En wel een maand voor de tweede kaart op 2 februari van het Vondelpark. En dan is er nog een onbekende kaart van Jenny aan Agatha geweest. Kortom: de twee families hielden intensief ansicht contact. De familie Griss heeft in Amsterdam gewoond, want daar is hun dochter geboren, en de familie Bert woont daar nog steeds in 1900, dus daar kennen ze elkaar waarschijnlijk van. Dan de tekst op de kaart.

"De beurs staat er nog wel niet, maar ze doen het nog met de oude, maar we hebben al een voorproefje van de nieuwe versiering van de Amstelstad. Geef er een mooi plaatsje aan. Bert"

"De beurs staat er nog wel niet" gaat over het rechterplaatje, de nieuwe Beurs. Blijkbaar was die reeds in aanbouw en was er een ansicht gemaakt om mensen te laten zien hoe het einderesultaat zou worden.

De oude beurs, de beurs van Zocher, stond op de Dam, op de plaats waar nu de Bijenkorf staat, maar die werd gesloopt in 1903 en vervangen door de Beurs van Berlage, die in datzelfde jaar officieel geopend werd door de koningin.

Veel meer nieuws is er niet, maar vooral de achterkant van de kaart met de adres informatie en de achternaam van de Agatha Griss, hebben veel informatie opgeleverd in dit avontuur. Wie Bert is, en vooral: wie Pieter Gertenbach was en wat voor een kansje hij wilde wagen is nog steeds onbekend.

Hoewel...

Als we kijken naar het leven van Gertenbach, dan zegt hij in 1902: "Van dit jaar denkt hij een kansje te wagen.". Het jaar erop gaat hij trouwen. Dus de de kans is heel groot dat het kansje dat Piet wil wagen, het huwelijksaanzoek is, of de trouwerij zelf.

bron: NoordHollands Huwelijkregister online
(http://genea.pedete.net/)

Pieter Gertenbach, geb. ± 1874 te Beverwijk, beroep(en): 1903 onderwijzer, zoon van Johannes Gertenbach en Aaltje Keur
op 6 May 1903: won. Amsterdam,

Gehuwd (kerk) 06 mei 1903 te Zandvoort, get. Jan Pieter Kreijning 54 jr., smid Haarlem oom van de bruidegom, Frans Adolf Gertenbach 35 jr., onderwijzer Haarlem broer van de bruidegom, Andries van Zadel 26 jr., tuinier Heemstede broer van de bruid, Jan van Zadel 24 jr., tuinier Heemstede broer van de bruid met:

Petronella van Zadel, geb. 26 jan 1881 te Zandvoort, op Groot Bentveld, dochter van Willem van Zadel en Sophia Margaretha Koning

Tenslotte zien we in deze trouwakte staan dat Piet Gertenbach, zoals al verwacht was, woonde in Amsterdam. Alle getuigen waren leden van de familie van bruid en bruidegom.
Nog een laatste opvallende naam is de naam van de moeder van de bruid van Piet: Sophia Margaretha Koning. Waarom is dit opvallend? Omdat achttien jaar later de dochter van Jacques en Agatha, gaat trouwen met ene Evert Koning. Stel dat die elkaar van kindsaf kenden. Zou dat kunnen. Op de huwelijksdatum, 1903, was Agatha Griss 4 jaar oud en Evert Koning 5 jaar. Dat zou dus heel erg goed kunnen. Als kinderen samen gespeeld op het huwelijk van Piet Gertenbach, samen groot geworden en later getrouwd.

Vraag 17: Is Evert Koning, schoonzoon van JJ Griss, familie van Sophia Koning, de vrouw van Piet Gertenbach?

Veel is nu duidelijker geworden over wie is wie:

wonend te
Amsterdam

wonend te
Harlingen
Bert ? Jacobus J. Griss
Jenny ? Agatha Griss Nieuwmeijer
Pieter Gertenbach B. is waarschijnlijk de baby van Jacques en Agatha

De Levensweg van Jacques Johannes Griss
1869
10.08.1869 geboorte JJacobus Johannes Griss te Gouda
...
1898?
JJ Griss trouwt met Agatha Johanna Nieuwmeijer
1899
ze krijgen een dochter: Agatha Jacoba Johanna Griss,
geboren te Amsterdam
  ...
1900
JJ Griss is leraar te Harlingen
  Simon Vestdijk, uit 1898, heeft hij misschien net geen les meer gegeven.
...
ná 1904
JJ Griss is leraar Nederlands op de h.b.s. aan de 's-Gravendijkwal (Rotterdam)
...
1908
schrijft samen met Dr. K.H. de Raaf: Een Nieuwe Bundel
1917
schrijft samen met Dr. K.H. de Raaf: Zeven Eeuwen
...
1940-1945
Tweede Wereldoorlog
1945
JJ Griss overleden

 

18 juli 2005
Een toevallige ontdekking in de paginateller van deze pagina, bracht me op een idee. Iemand was op deze pagina gekomen door te zoeken naar 'Bert de Raaf'. Dat opent nieuwe mogelijkheden. Was onze Bert misschien dezelfde mijnheer de Raaf waar Griss later zijn boeken samen mee schreef. Oude kameraden? Dat zou zeker verklaren waarom Bert verschillende ansichten stuurde naar de familie Griss te Harlingen. Ik ga op zoek.

Vraag 18: Is Dr. K.H. de Raaf (1871-1948), dezelfde persoon als 'Bert' van de ansichten?

Antwoord 18: Als Antwoord 18b correct is, dan is Kees de Raaf niet dezelfde als Bert, waarschijnlijk.

Vraag 18b: Wat is de voornaam van Dr. K.H. de Raaf?

Antwoord 18b: Waarschijnlijk, zie noten, is de voornaam van K.H. de Raaf: Kees. Er wordt op Internet een link gelegd tussen KH de Raaf en Willem Kloos, en er wordt gesproken van brieven tussen Willem Kloos en Kees de Raaf, dus dat kan haast niet anders.

Antwoord 18 compleet: Uit de email van een van de erven van de heer de Raaf (zie 28 juli 2005) blijkt inderdaad dat zijn naam niet Bert, maar Kees Herman was. Het zijn dus niet dezelfde personen.

28 juli 2005
Vandaag kreeg ik een email van de kleinzoon van de heer de Raaf. Geweldig! En wat leuk dat via Internet dit soort dingen kunnen gebeuren. Veel informatie heeft hij helaas niet, maar hij bevestigt wel het vermoeden dat Bert niet dezelfde persoon als de Raaf was. Dit schreef hij:

"DR K.H. de Raaf, is mijn opa en zijn naam was Kees Herman. Hij heeft Nederlands gestudeerd en is leraar geweest aan de HBS in Rotterdam, waar mijn vader werd geboren. Er is een uitgebreide correspondentie tussen mijn opa en Willem Kloos. Mijn opa heeft ook een boek over Kloos geschreven 'DE MENSCH DE DICHTER DE KRITICUS'. In dat boek staat een portret van Willem Kloos geschilderd door mijn opa. Helaas leeft ook mijn vader niet meer dus ik kan niet navragen of hij weet wie Bert was, in ieder geval niet mijn opa. afz. Helmer de Raaf"

Nogmaals via deze weg enorm bedankt voor de email aan Helmer de Raaf. De geschiedenis begint steeds meer te leven. En dat alles door een per ongeluk aangeschafte ansichtkaart van het Vondelpark. Leuk!

25 december 2010
Vandaag kreeg ik een e-mail van Jan Boon met nieuwe informatie over de poststempels. Heel erg bedankt hiervoor.

07 december 2012
Twee jaar later, weer een onverwachte reaktie op deze pagina. Waarvoor dank. Piet van Kempen schrijft: "Wij hadden op diezelfde school ook een leerboek van Gertenbach en Van Slooten. Waarschijnlijk was dat een grammaticaboek. Een link naar deze P.Gertenbach is deze:
http://www.dbnl.org/tekst/_taa011193501_01/_taa011193501_01_0023.php
Het boek dat wij gebruikten was: Nederlandsche Spraakkunst voor middelbaar en normaal onderwijs. ...
P. Gertenbach en H. van Slooten jr., en omdat Gertenbach in jouw stuk samen met andere
neerlandici genoemd wordt, zou die Gertenbach wellicht de door jou genoemde Piet Gertenbach kunnen zijn. Zou dat "kansje wagen" het schrijven / uitgeven van een boek geweest kunnen zijn?".
Kan ook ja. Ik weet het niet. Maar erg leuk die reakties.

 

...

08 september 2016
Wederom een reaktie op deze pagina. Trudy van der Haer schrijft: "In het gezin van Agatha en Wilhelmina waren 5 kinderen, de 3 meisjes A en W en 3 jongens, Cornelis Pieter, Jacobus en Henri. Jenny is dus geen zuster van Agatha, maar waarschijnlijk een vriendin. In het poesiealbum staat ook een versje dat afkomstig is van het dochtertje van Agatha en Jacques, Agatha Jacoba Johanna. Geschreven op 20 februari 1906 in Rotterdam en ondertekend met: Uw liefhebbende nichtje Agaatje, oud 7 jaar. Geen nieuws over Bert en Jenny, maar toch leuk. Met vriendelijke groet, Trudy van der Haer".

...

 

 

 

Kunt U helpen?
Weet U een antwoord op één van de vragen,
mail me dan!
Alvast bedankt!


maarten.m@gmail.com
Maarten Meulendijks
Amsterdam, 2005

 

 

- klik hier voor noten/bronnen